Tijdens de info sessie van 14 februari '19 stond het thema: Vrijheid & Veiligheid - toepassing van de wet Zorg & Dwang binnen een kleinschalige woonzorgsetting centraal. Onze expert Peter Hoekstra heeft deze bijeenkomst geleid en vanuit de IGJ was Galja Hendrikse, inspecteur van de afdeling V&V, aanwezig.

Bij dementie komen vrijheid en veiligheid vaak onder druk te staan. Naarmate de ziekte vordert, nemen de dilemma’s in de zorg voor mensen met dementie toe. Vaak onbedoeld met vrijheidsbeperking tot gevolg. Vormen van vrijheidsbeperking en onvrijwillige zorg komen ook voor binnen een kleinschalige woonzorgsetting; denk aan een deur die op slot zit en de inzet van een infrarood sensor in de nacht. Kan dat minder? Wat als iemand dreigt te vallen of te verdwalen? Of zich niet wil (laten) verzorgen? Of de hele nacht onrustig is? Of dag en nacht omkeert? Zijn er dan manieren om goede zorg te verlenen én iemand zo veel mogelijk (bewegings)vrijheid en zelfbeschikking te laten houden? Wat moet je dan doen? Welke visie wilt u als zorgondernemer nastreven? En hoe neemt u de werkvloer hierin mee? 

Vrijheid en veiligheid bij dementie kunnen worden vergroot als dilemma’s worden besproken en nieuwe inzichten worden gedeeld. Dit raakte de kern van deze info sessie: Samen met andere zorgondernemers gingen we in gesprek. Er werden dagelijkse ervaringen gedeeld en we gingen op zoek naar een 'passende visie' die u helpt bij de implementatie van uw visie op deze wet richting de werkvloer, uw bewoners en diens familie. 

U heeft deze middag beoordeeld met een 9, hartelijk dank hiervoor!

Hierbij een aantal ervaringen van deze middag:

'Tijdens de info sessie werden veel casuïstiek gedeeld over deze nieuwe WZD en de toepassing binnen de kleinschalige zorg, wat maakt dat ik nu genoeg handvatten heb om er zelf mee aan de slag te gaan. Deze middag was zeer waardevol!’.

'Wat fijn om op dit laagdrempelige niveau met mede collega’s, over ‘soortgelijke’ praktijksituaties te spreken, samen stil te staan bij de vraag ‘Is het erg…?’

'Deze middag werd er levendig & enthousiast verteld, wat maakt dat ik nu al een stukje rust ervaar op de wijze waarop ik de wet straks ga implementeren omdat ik er nu al meer van start ben gegaan’. 

Vrijheid & Veiligheid, hoe hier mee om te gaan?

Dit delen wij graag met u naar aanleiding van deze info sessie: 

• De nieuwe WZD sluit beter aan bij de zorg voor mensen met dementie of verstandelijke beperking. De WZD stelt de cliënt centraal en is cliënt volgend.
• U gaat van VBM naar Geaccepteerde risico’s van Dwang naar Onvrijwillige zorg, bereid u zich hierop voor. 
• Het zoeken naar alternatieven of creatieve oplossingen t.a.v. inzet van VBM, heeft Vilans een document opgezet: Alternatievenbundel voor meer vrijheid in de zorg: Klik hier voor gratis downloaden van deze tool

• De Wet zorg en dwang gaat uit van een getrapt zorgmodel. Als het niet lukt om een vrijwillig alternatief te vinden, moet de zorgorganisatie een stappenplan doorlopen waarbij de situatie goed wordt geanalyseerd, alternatieven in een multidisciplinair team worden bekeken. Het stappenplan is erop gericht om onvrijwillige zorg te voorkomen. Alleen als het écht niet anders kan, wordt er gekozen voor onvrijwillige zorg. In het stappenplan wordt steeds naar alternatieve en minder ingrijpende maatregelen gezocht. Het stappenplan helpt bij een zorgvuldige afweging bij het toepassen van onvrijwillige zorg. Het doorlopen van het stappenplan is verplicht als:
  • de afgesproken zorg in het zorgplan niet meer voldoet en onvrijwillige zorg waartegen de cliënt of cliëntvertegenwoordiger zich verzet, wordt overwogen.
  • gedragsmedicatie, beperking van de bewegingsvrijheid of insluiting wordt overwogen, óók als de cliëntvertegenwoordiger hiermee instemt.
  • Let op: Het volgen van het stappenplan is pas per 1 januari 2020 verplicht, maar kan je wel nu al helpen om het proces zorgvuldig aan te pakken.
  • Download hier: Stappenplan Wet zorg en dwang (pdf, 2018) van VWS. 

• Als zorgondernemer bent u verantwoordelijk voor het faciliteren en ondersteunen van uw organisatie t.a.v. WZD. De volgende rollen zijn daarin belangrijk:
  • Uw cliënt/ bewoner;
  • Vertegenwoordigers/ Verwanten;
  • Zorgverantwoordelijke (binnen kleinschalige wonen mbo-niveau 3) en is daarbij verantwoordelijk voor zorgleefplan en stappenplan WZD;
  • De WZD-functionaris binnen uw organisatie kan een arts of psycholoog zijn. Ga tijdig in gesprek met uw huisarts of SO voor het bespreken van deze rol. Het is van belang om te investeren in een optimale samenwerking tussen huisarts en de SO.
  • Clientvertrouwenspersoon (deze wordt extern belegd). En is nu meer duidelijkheid over: Belangrijke mijlpaal (15 februari ’19 gepubliceerd door VWS) voor de doorontwikkeling van de functie cliëntenvertrouwenspersoon in de Wet Zorg en Dwang: de oplevering van het kwaliteitskader ontwikkeld door BeVeZo en RaadopMaat. Kernbegrippen, kort samengevat:
    • Onafhankelijk: de CVP verricht zijn werkzaamheden onafhankelijk van de zorgaanbieder.
    • Procesondersteuning: de CVP ondersteunt de cliënt in het proces van de bespreking van zijn kwestie of behandeling van zijn klacht. Vertrouwelijk/geheimhouding: door de garantie van vertrouwelijkheid kan de cliënt alles bespreekbaar maken.
    • Partijdig: de CVP staat onvoorwaardelijk aan de kant van de cliënt zodat deze zich gesteund voelt.
    • Deskundig: de CVP bezit gedegen kennis van de rechten van cliënten en kent de doelgroep van cliënten met een verstandelijke beperking of psychogeriatrische aandoening.
    • Laagdrempelig/ beschikbaar: cliënten hebben laagdrempelig toegang tot de CVP en de CVP staat open voor alle klachten en vragen gerelateerd aan onvrijwillige zorg.
    • Proactief: de CVP werkt proactief door in de organisatie aanwezig te zijn, ook als er geen sprake is van een concrete klacht of vraag.
    • Signaleren: de CVP geeft signalen af daar waar cliëntenrechten in het geding zijn.

• Het managen van verwachtingen van familie & verwanten, is wellicht nog wel de grootste uitdaging waar u als zorgondernemer voor komt te staan. Soms is men zo gehecht aan het inzetten van VBM, of verwacht men ‘veiligheid’ op een wijze wat niet overeenkomt met uw visie. Investeer in uw intake, laat uw visie en inzet van veiligheid & vrijheid zien, zodat de familie weet waar ze voor kiezen. Dit voorkomt een hoop dilemma's. 

• Waar sta jij? Binnen je zorgorganisatie? Hoe draag je dit uit naar je personeel? Betrek je familie? En het medische team? Oftewel: Wat is jouw visie?

• Ga voorbereid straks aan de slag met de WZD:
  • Stel een Visie op;
  • Ga met de Rollen aan de slag;
  • Ken je bewoner;
  • Neem medewerkers mee:
  • Neem verwanten mee;
  • Zorg voor creatieve en technische middelen;
  • Proces van afwegingen en noteer in zorgdossier;
  • Openstellen van je locatie

• Bekijk aanvullende informatie op: https://www.dwangindezorg.nl/. U vindt hier informatie over gedwongen opname en zorg onder de Wet Bopz, die tot 1 januari 2020 in werking is. Maar ook meer uitleg over WZD (lees hier de kernboodschap). Deze website is bedoeld voor cliënten, hun naasten en professionals die te maken hebben met een gedwongen opname en gedwongen zorg.

Het klinkt allemaal heel logisch, maar in de praktijk kunt u tegen dilemma’s aanlopen. Als u wilt sparren met onze expert Peter Hoekstra of graag een implementatie workshop met uw team wilt volgen, neem dan gerust contact op met het secretariaat van KenniZ.

Voor de volledige presentatie en aanvullende informatie: 

Klik hier voor de volledige presentatie van Peter Hoekstra

Klik hier voor aanvullende schema: Van Visie naar Verantwoording

Als u lid bent van KenniZ kunt u deze met uw inlogaccount voor KenniZ Portaal direct downloaden.

Bent u geen KenniZ lid en wilt u graag de presentaties ontvangen? Neem contact op met het secretariaat van KenniZ: secretariaat@kenniz.nl.